Paradigma 6 - De eendimensionale mens

In zijn beroemde studie over de kapitalistische samen­leving noemt Herbert Marcuse de moderne mens ‘een­dimensionaal’. Massamedia, reclame en management­denken scheppen een individu dat in de ban is van ‘valse verlangens’ naar goederen en bezit. Consumentisme heeft grote maatschappelijke gevolgen: het kritisch bewustzijn wordt lamgelegd, niemand droomt nog van een nieuwe wereld, maar van een nieuwe koelkast.

Marcuse pleit voor de ‘grote weigering’: door zich bewust te worden van alle vormen van manipulatie kan de moderne mens zich bevrijden van zijn aangeprate verlangens.

De eendimensionale mens (1964) had veel invloed op de rebellerende studenten in de jaren zestig en zeven­tig. Het behoort tot de standaardwerken van de tweede helft van de twintigste eeuw. Nu onze tijd door digitali­sering in toenemende mate bepaald wordt door consu­mentisme, is het weer brandend actueel.